عوامل موثر بر مقاومت در برابر لکه سرامیک چیست؟
مقاومت در برابر لکه سرامیک به دلیل فعل و انفعالات شیمیایی و فیزیکی پیچیده‌ای که بین مواد ایجاد‌کننده لکه و سطح کاشی در زمان لکه‌گیری صورت می‌گیرد، یکی از سخت‌ترین الزامات سرامیک‌هاست. علاوه بر این، طیف بسیار گسترده‌ای از مواد قادر به لکه‌دار کردن سطح کاشی با مکانیسم‌های مختلف هستند. برخی از خصوصیات سطح کاشی هم ممکن است در طولانی‌مدت و در اثر استفاده به دلیل سایش یا واکنش شیمیایی تغییر کند.
جنبه فیزیکی مقاومت سرامیک در برابر لکه
جنبه‌های فیزیکی مقاومت در برابر لکه مربوط به ساختار سطح کاشی هستند؛ به ویژه وجود بی نظمی های کوچک در ساختار سرامیک که اجازه می‌دهند کثیفی به کاشی بچسبد. به طور کلی این بی‌نظمی‌ها شامل منافذ، برآمدگی‌های کوچک و موج‌های ناشی از فرآیند شکل‌دهی یا خراش‌ها، ترک‌ها و بریدگی‌هایی هستند که توسط روش‌های پولیش یا صرفاً از طریق استفاده (به عنوان مثال ساییدگی) ایجاد می‌شوند.
عناصر ریزساختاری مختلف را می‌توان از نظر زبری اندازه‌گیری کرد؛ هر چه یک سطح زبرتر باشد، راحت‌تر کثیف می‌شود و تمیز‌کردن آن دشوارتر است. مقادیر زبری کاشی‌های سرامیکی به‌طور قابل‌توجهی متفاوت است و از 0.1 میکرومتر برای لعاب صاف تا بیش از 2 میکرومتر برای سطوح بافت‌دار متغیر است.
عملیات تمیز‌کردن کاشی شامل دو جنبه شیمیایی و فیزیکی است. برای مثال، شوینده‌ها ممکن است حاوی سورفکتانت‌ها باشند که ترشوندگی (wettability) سطح را تغییر می‌دهند و باعث تسهیل لکه‌دار شدن سرامیک می‌شوند یا اسیدها و بازهایی که قادر به حل‌کردن لکه‌ها هستند. ساینده‌هایی از جمله اسکاچ که برای از بین بردن ذرات لکه در حین عمل فیزیکی تمیز کردن سطح سرامیک استفاده می‌شوند هم ممکن است به لکه گرفتن سرامیک در آینده کمک کنند.
عوامل موثر بر مقاومت سرامیک در برابر لکه
عوامل اصلی موثر بر مقاومت در برابر لکه سرامیک عبارت‌اند از:
- ظاهر سطح کاشی
- ساختار سطح کاشی
- ریزساختار سطح سرامیک
نوع ماده ایجاد‌کننده لکه
ذرات جامد ممکن است در تخلخل ریزساختار کاشی‌ها قرار گیرند که به طور کلی به راحتی پاک می‌شوند، مگر در مواردی که لکه از نظر شیمیایی در برابر اسیدها و بازهای مورد استفاده در تمیز کردن مقاوم باشد. به عنوان مثال لاستیک تایر، فولاد و آلومینیوم که ممکن است از طریق کشیدن اجسام روی سرامیک وارد منافذ آن شوند.
از دیگر موارد می‌توان موادی را نام برد که قادر به حمله شیمیایی به سطح کاشی یا پوشش‌های محافظ آن هستند. نمونه‌ای از این مواد تنتور ید است که دارای اثر اکسیدکننده قوی برای تغییر رنگ‌دانه‌ها و عناصر تزئینی خاص است.
ظاهر سطح کاشی
ظاهر کاشی بر مقاومت آن در برابر لکه تأثیر می‌گذارد، عمدتاً به این دلیل که کثیفی را کم و بیش به‌راحتی برای ناظر قابل درک می‌کند. این مورد به رنگ‌ها (رنگ‌های روشن معمولاً بیشتر از رنگ‌های تیره لکه می‌شوند)، یکنواختی رنگ و الگو (هرچه عدم یکنواختی بیشتر باشد، درک لکه دشوارتر است) و سطح براقیت (لکه‌ها اغلب روی سطوح مات کمتر قابل مشاهده هستند) مربوط می‌شود.
ساختار سطح کاشی
ساختار سطح کاشی، مقاومت لکه را، یا به طور غیر ارادی (مانند پولیش) یا عمدی (مانند استفاده از پوشش‌های محافظ) تغییر می‌دهد. در حین پولیش، خارجی‌ترین لایه سطحی کاشی‌های پرسلان که متراکم‌ترین قسمت است با ساییدگی تا عمق 0.5-1.5 میلی‌متر حذف می‌شود؛ بنابراین به طور کامل ویژگی‌های ریزساختاری سطح تغییر می‌کند. در این فرایند تخلخل ریز در داخل کاشی ایجاد می‌شود و در دسترس عوامل ایجاد‌کننده لکه قرار می‌گیرد.
ریزساختار سطح سرامیک
اگرچه پولیش به شدت زبری سطح را کاهش می‌دهد، اما اغلب عناصر ریزساختاری بیشتری مانند خراش‌ها، شیارها و فرورفتگی‌ها را ایجاد می‌کند که همراه با منافذ به مکان‌هایی تبدیل می‌شود که کثیفی می‌تواند در آن نفوذ کند؛ در نتیجه مقاومت سرامیک در برابر لکه را کاهش می‌دهد و تغییرات ریزساختاری را در سطح کاشی ایجاد می‌کند. با این حال، عناصر ریزساختاری به روش‌های مختلف بر حساسیت به لکه‌گیری و سهولت تمیز کردن کاشی‌ها تأثیر می‌گذارند. مهم‌ترین پارامترها کمیت، اندازه و شکل منافذ موجود روی سطح هستند.
تست مقاومت در برابر لکه سرامیک
با استفاده از یک آزمایش، مقاومت در برابر لکه سرامیک اندازه‌گیری می‌شود. آزمایش مقاومت در برابر لکه با قرار گرفتن طولانی‌مدت سطح کاشی سرامیک در معرض محلول‌های آزمایشی و عوامل ایجاد لکه انجام می‌شود. کاشی‌ها پس از پاک شدن عامل لکه با استفاده از ترکیبی از روش‌های تمیزکاری، به‌صورت بصری ارزیابی می‌شوند و مطابق زیر دسته‌بندی می‌شوند:
- کلاس 1: لکه پاک نمی‌شود.
- کلاس 2: لکه با استفاده از حلال مانند استون پاک می‌شود.
- کلاس 3: لکه با استفاده از یک پاک‌کننده قوی تجاری پاک می‌شود.
- کلاس 4: لکه با استفاده از یک عامل تمیز کننده تجاری ضعیف پاک می‌شود.
- کلاس 5 : لکه با آب داغ پاک می‌شود.
سوالات متداول
1. چگونه می‌توان مقاومت در برابر لکه سرامیک را بهبود بخشید؟
مقاومت در برابر لکه کاشی‌های سرامیکی، به ویژه کاشی‌های پرسلان را می‌توان با استفاده از دو استراتژی مختلف بهبود بخشید:
- استفاده از پوشش‌های محافظ روی سطح سرامیک پس از پولیش.
- کنترل دقیق فرآیند، از فرمولاسیون کاشی تا چرخه پخت و پولیش.
2. آیا سرامیک‌های امروزی در برابر لکه مقاوم هستند؟
کاشی‌های سرامیکی لعاب‌دار با لایه‌ای پوشانده شده‌اند که از سطح سرامیک محافظت و آن‌ها را در برابر لکه و آب مقاوم می‌کنند.
3. مشخصات سرامیک درجه یک چیست؟
سرامیک درجه 1 معمولا از نظر ظاهری بی‌نقص است و عیوبی مثل لب‌پریدگی، وجود خال در لعاب کاشی و لعاب نگرفتگی ندارد که در درجه بندی سرامیک روی کارتن هم درج می‌شود.
4.کاشی رستیک چیست؟
کاشی رستیک یا روستیک (Rustic) نوعی سرامیک است که از مصالح طبیعی مانند چوب و سنگ در ساختار آن استفاده شده است که ظاهر آن فضایی روستایی را تداعی می‌کند. این کاشی‌ها به دلیل مقاومتی که در برابر فشار دارند به‌عنوان کاشی کف کاربرد دارند.
جمع‌بندی
مقاومت در برابر لکه یک سطح ممکن است به‌عنوان دشواری در از بین بردن هر ماده که در تماس با سطح سرامیک است تفسیر شود؛ بنابراین، مقاومت زیاد در برابر لکه با قابلیت تمیزکاری آسان (معمولاً فقط با استفاده از آب) همراه است، در حالی که مقاومت در برابر لکه کم با پاک نشدن این لکه ها (حتی با حلال هایی که موجب واکنش شیمیایی می‌شوند) همراه است. مقاومت در برابر لک پذیری محصولات سرامیکی ارتباط مستقیم با کیفیت کاشی دارد و انتظار می‌رود سرامیک درجه یک بهترین عملکرد را ازنظر مقاومت در برابر لکه‌ها نشان دهد. چنان‌چه احساس می‌کنید نکته‌ای باید به این نوشته اضافه شود حتما آن را در نظرات با ما در میان بگذارید.